Lawa 1989
Streszczenie
Filmowa adaptacja „Dziadów" Adama Mickiewicza. Oprócz podjęcia wątków literackich, na czele z ideami romantycznymi i walką narodowowyzwoleńczą z rosyjskim zaborcą, reżyser wkomponował w strukturę filmu motywy związane z XX-wieczną historią Polski: czasami II wojny światowej oraz powojennymi (panorama Warszawy z Pałacem Kultury i Nauki, tłumy Polaków podczas spotkania z papieżem Janem Pawłem II).
Okolice Wilna. W przeddzień Święta Zmarłych i prastarego, nocnego obrzędu Dziadów, w rodzinnym, zrujnowanym dworku zjawia się widmo Poety. Powrócił w strony swojej młodości, by raz jeszcze przeżyć wspomnienie romantycznej miłości do Maryli i dramatyczne wydarzenia związane z grupą wileńskich konspiratorów-patriotów. Na cmentarzu Guślarz rozpoczyna obrzęd Dziadów. W tłum wieśniaków, ludzi z różnych epok, wmieszał się Gustaw. Przychodzą kolejne zjawy: Pan, Dziewczyna, Dzieci... W mieście kozacki patrol dokonuje aresztowań młodych spiskowców. Poeta odwiedza chatkę Księdza, wspominając przy nim swą miłość do Maryli. Ksiądz rozpoznaje w przybyszu Gustawa - swego przybranego syna. Na Zamek Królewski w Warszawie zajeżdżają w powozach goście nowego Senatora. W celi wileńskiego więzienia Gustaw przeistacza się w Konrada. Świadkiem tej metamorfozy jest milcząca zjawa Poety. Pijany Senator śni swój koszmarny sen, w którym jawi mu się Imperator i diabły walczące o jego duszę. Wigilia w więzieniu wileńskim. Z cel wychodzą polscy patrioci: Żegota, Sobolewski, Jakub, Frejend i udają się wszyscy do celi Konrada. Salon w Zamku Warszawskim - miejsce spotkań urzędników, literatów, wojskowych i dam do towarzystwa. Na uboczu stoi grupka młodych Polaków zajętych patriotyczną dyskusją. Przy stolikach toczy się rozmowa o ostatnim balu u Nowosilcowa i nowinkach towarzyskich. Przybysz z Litwy opowiada historię wieloletniego więzienia Cichockiego. W drzwiach salonu zjawia się Poeta - przysłuchuje się opowieści o martyrologii Cichockiego. Cela Konrada. Jankowski śpiewa bluźnierczą pieśń. Więźniowie rozmawiają o poczynaniach Nowosilcowa na Litwie i swoich szansach podczas śledztwa. Jan Sobolewski opowiada o wyjeździe kolejnej partii kibitek wywożących ich kolegów na Sybir. Pozostawiony w samotności przez towarzyszy, Konrad rozpoczyna Wielką Improwizację. W celi pojawia się Poeta i podejmuje wątek Improwizacji. Słowom monologu rzucającego wyzwanie Bogu towarzyszą obrazy współczesnych, masowych zgromadzeń Polaków, sceny martyrologii i heroizmu Narodu podczas II wojny światowej. Do zemdlonego Konrada przychodzi Ksiądz Piotr z Kapralem. Ksiądz zaczyna odprawiać egzorcyzmy. Ksiądz Piotr ze swojej celi spogląda na warszawski Pałac Kultury. Rozpoczyna swą modlitwę do Boga o zaprzestanie rzezi polskich dzieci. W różnych miejscach kraju pojawia się symboliczna postać Pielgrzyma-Poety. Pani Rollison stara się o audiencję u Senatora Nowosilcowa w sprawie zwolnienia jej jedynego syna. Kobiecie towarzyszy Ksiądz Piotr, którego - po cynicznym odprawieniu Pani Rollison - Senator przesłuchuje. Bity i znieważony. Piotr prorokuje rychłą śmierć Doktora i Pelikana. Śmierć młodego Rollisona w Klasztorze Dominikanów. Bal u Senatora. Wincenty Pol i Bestużew dyskutują o sensie zabójstwa Senatora. Doktor ginie od uderzenia pioruna. Piotr spotyka Konrada prowadzonego na przesłuchanie i daje wskazówki, jak żyć na zesłaniu. Na cmentarzu uroczystość Dziadów zbliża się do końca. Uczestnicy wychodzą o wschodzie słońca; równiną sunie sznur kibitek wiozących zesłańców na Sybir. Jedna z nich wiezie Konrada, przy następnym nawrocie - Poetę ze śladami kuli na czole.
Nagrody
- 1990 - Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową - dziedzinie filmu fabularnego (Tadeusz Konwicki)
- 1990 - Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową - w dziedzinie filmu fabularnego (Allan Starski)
- 1990 - Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową - w dziedzinie filmu fabularnego (Gustaw Holoubek)
- 1990 - Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową - w dziedzinie filmu fabularnego (Artur Żmijewski)
- 1989 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdynia - Nagroda Wojewody Gdańskiego
- 1990 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - Nagroda za drugoplanową rolę męską (Henryk Bista)
- 1990 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - Nagroda za muzykę (Zygmunt Konieczny)
- 1990 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - Nagroda za dźwięk (Mariusz Kuczyński)
- 1990 - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni - Nagroda Jury
- 1989 - Syrenka Warszawska - Nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP - w kategorii filmu fabularnego
- 1990 - Don Kichot - Nagroda PF DKF
- 1990 - Złota Taśma (przyznawana przez Koło Piśmiennictwa SFP) - w kategorii: film polski
O filmie
Rok produkcji:
1989
Gatunek:
dramat
Premiera:
06-11-1989
Dane techniczne:
Barwny. 3650 m. 129 min.
Produkcja:
Twórcy
Reżyseria:
Tadeusz Konwicki
Scenariusz:
Tadeusz Konwicki
Zdjęcia:
Piotr Sobociński
Montaż:
Ewa Smal
Muzyka:
Zygmunt Konieczny
Dźwięk:
Mariusz Kuczyński
Scenografia:
Allan Starski
Kostiumy:
Elżbieta Radke, Małgorzata Obłoza
Kierownik produkcji:
Ryszard Chutkowski
Obsada
Gustaw Holoubek (Pustelnik-Gustaw (w cz. IV),
Duch (w prologu cz. III),
Gustaw-Konrad (w cz. III, m. in. "Wielka Improwizacja"),
Poeta (w ostatniej scenie filmu recytuje fragment przedmowy do cz. III)),
Jolanta Piętek-Górecka (Maryla, miłość Gustawa (z cz. IV),
Dziewczyna na dziadach (z cz. II),
Dziewica (w "Widowisku"),
Anioł (w scenie egzorcyzmów księdza Piotra),
Kobieta w "Nocy Dziadów"),
Artur Żmijewski (Gustaw - Konrad),
Teresa Budzisz-Krzyżanowska (Rollisonowa w scenie "Balu u Senatora"),
Maja Komorowska (Guślarz),
Grażyna Szapołowska (Anioł Stróż (w prologu cz. III),
Henryk Bista (Senator),
Piotr Fronczewski (Jan Sobolewski w "Scenie Więziennej"),
Tadeusz Łomnicki (Ksiądz (w cz. IV), mężczyzna w "Salonie Warszawskim"),
Janusz Michałowski (ksiądz Piotr),
Jan Nowicki (Widmo na dziadach (w cz. II), Belzebub w "Śnie Senatora"),
Arunas Smajlis (Adolf w "Salonie Warszawskim"),
Marzena Manteska (Panna w scenie "Balu u Senatora" II, Anioł w scenie egzorcyzmów księdza Piotra),
Monika Orłoś (Panna w "Salonie Warszawskim"),
Hanna Polk (Młoda Dama w "Salonie Warszawskim"; w czołówce imię: Maria),
Maria Quoos-Morawska (dziewczyna na dziadach, Dama I w "Salonie Warszawskim", Anioł w scenie egzorcyzmów księdza Piotra),
Grażyna Staniszewska (Kmitowa w scenie "Balu u Senatora"),
Ewa Telega-Isajewicz (Dama II w "Salonie Warszawskim"),
Grażyna Wolszczak (sanitariuszka na dziadach, Księżna w scenie "Balu u Senatora"),
Marek Bargiełowski (Kapral w "Scenie Więziennej"),
Juliusz Berger (Kamerjunkier w "Salonie Warszawskim", mężczyzna w salonie w "Śnie Senatora"),
Bohdan Ejmont (Bajkow w scenie "Balu u Senatora"),
Marek Kondrat (Literat I w "Salonie Warszawskim"),
Edward Lubaszenko (Pelikan w scenie "Balu u Senatora"),
Gustaw Lutkiewicz (Doktor w scenie "Balu u Senatora"),
Ignacy Machowski (Jenerał w "Salonie Warszawskim"),
Jerzy Nowak (członek Chóru na dziadach),
Andrzej Stockinger (Hrabia w "Salonie Warszawskim"),
Adam Bauman (Adolf w "Scenie Więziennej"),
Jacek Bursztynowicz (Ksiądz Lwowicz w "Scenie Więziennej"),
Ryszard Barycz (Mistrz Ceremonii w "Salonie Warszawskim"),
Andrzej Blumenfeld (Literat IV w "Salonie Warszawskim"),
Dariusz Biskupski (Justyn Pol w scenie "Balu u Senatora"),
Maciej Borniński (członek Chóru na dziadach),
Andrzej Ferenc (Żegota w "Scenie Więziennej"),
Andrzej Grabarczyk (Zenon Niemojewski w "Salonie Warszawskim"),
Mieczysław Hryniewicz (Literat III w "Salonie Warszawskim"),
Krzysztof Ibisz (Adam Gurowski w "Salonie Warszawskim"),
Michał Juszczakiewicz (Adam Suzin w "Scenie Więziennej"),
Mieczysław Kalenik (Tańczący i Starosta na balu u Senatora),
Marek Kępiński (Drugi Hrabia w "Salonie Warszawskim"),
Piotr Kozłowski (Tomasz Zan w "Scenie Więziennej", członek Chóru Młodzieży (w "Widowisku")),
Marek Nowowiejski (Jan Jankowski w "Scenie Więziennej"),
Aleksander Nowikow (Bestużew w scenie "Balu u Senatora"),
Antoni Ostrouch (Lokaj w scenie "Balu u Senatora"; w czołówce imię: Andrzej),
Piotr Polk (Ludwik Nabielak w "Salonie Warszawskim"),
Maciej Robakiewicz (Wysocki w "Salonie Warszawskim"),
Andrzej Szenajch (mężczyzna grający w karty w scenie "Balu u Senatora", Kozak),
Wojciech Skibiński (Diabeł II w "Śnie Senatora"), Piotr Skarga (Cichowski),
Karol Stępkowski (Literat II w "Salonie Warszawskim"),
Piotr Szulkin (Diabeł I w "Śnie Senatora"),
Maciej Szary (Antoni Frejend w "Scenie Więziennej"),
Krystian Tomczak (Kamerdyner w "Salonie Warszawskim"),
Siergiej Żigunow (Oficer Rosyjski w scenie "Balu u Senatora"),
Dorota Dobrowolska-Ferenc (Sowietnikowa w scenie "Balu u Senatora"),
Jacek Domański (mężczyzna grający w karty w scenie "Balu u Senatora"),
Małgorzata Drozd (Dama na balu u Senatora),
Dariusz Dobkowski (Lokaj na balu u Senatora),
Grzegorz Gadziomski (Jakub w "Scenie Więziennej"),
Andrzej Grzybowski (mężczyzna grający w karty w scenie "Balu u Senatora"),
Grzegorz Gierak (Oficer Wyższy w "Salonie Warszawskim"),
Michał Giziński (Francuz),
Sławomir Jóźwik (Jeden z młodych w "Salonie Warszawskim"),
Elżbieta Kamińska (Dama na balu u Senatora),
Grzegorz Kucias (Sekretarz Senatora),
Tadeusz Lempkowski (Żołnierz w scenie "Balu u Senatora"),
Aleksandra Leszczyńska (Dama na balu u Senatora),
Mariusz Leszczyński (Lokaj na balu u Senatora),
Czesław Mroczek (Lokaj w scenie "Balu u Senatora"),
Maria Mamona (Gubernatorowa w scenie "Balu u Senatora"),
Włodzimierz Nakwaski (Dziad),
Jan Pęczek (gośc na balu u Senatora),
Małgorzata Prażmowska (Dama na balu u Senatora),
Jerzy Próchnicki (gość na balu u Senatora),
Jarosław Pogorzelski (skazaniec, brat Jacka z opowieści Jana Sobolewskiego),
Piotr Skowroński (gośc na balu u Senatora),
S. Świtkowski (adiutant),
Jacek Skiba (Jacek w "Scenie Więziennej"),
Elżbieta Skrętowska (Dama na balu u Senatora),
Tadeusz Somogi (gośc na balu u Senatora),
Małgorzata Wachecka (Dama na balu u Senatora),
Justyna Zbiróg (Jenerałowa w scenie "Balu u Senatora"),
Andrzej Łapicki (Car w "Śnie Senatora").